Het invoeren van de Catalaanse taal als eerste taal in de scholen gebeurde tussen 1983 en 1993 met als doel het gebruik en de kennis van de taal te bevorderen. Catalaans was namelijk na de burgeroorlog zwaar onder druk gezet en op straat verboden. Helaas wordt na 30 jaar het Catalaanse onderwijssysteem weer bekritiseerd.
Het Tribunal Superior de Justicia de Catalunya (TSJC) heeft namelijk besloten dat Spaans ook als eerste taal op scholen gebruikt moet worden samen met Catalaans. Sterker nog, het TSJC heeft een maximale periode van twee maanden aan het Ministerie van Onderwijs gegeven om het onderwijssysteem in Catalonië aan te passen en het Spaans te implementeren als de taal in scholen, samen met het Catalaans. Op deze manier, zal Spaans veel meer dan alleen ‘een extra vak’ zijn in de Catalaanse scholen.
Dit gebeurd allemaal als gevolg van het beroep van de ouders van verschillende studenten in Catalonië die hekelde het heersende model van het eentalige onderwijssysteem in Catalonië. Ze waarschuwden dat de studie van het Spaans wordt gereduceerd tot een uniek vak.
Lees meer: is Catalaans en taal of een dialect?
Catalaans op school: vroeger en nu
Na het herstel van de democratie in Spanje, werd de school het knooppunt voor het herstel van het Catalaans in Catalonië. In die tijd, de meeste scholen waren in het Spaans, maar steeds meer scholen ontstonden die les gaven in het Catalaans, voornamelijk uit particulier initiatief. Deze waren het resultaat van onderwijsvernieuwing bewegingen ontstaan in de jaren ’60.
Geen onderscheid van studenten op basis van taal en de voorkoming van dubbele school inschrijvingen is een van de basisprincipes van de Normalisatie van de Taal programma (de ‘Normalització Lingüística’) dat begon in Catalonië in 1983 onder de regering van Jordi Pujol. De andere belangrijke doelstellingen waren het bevorderen van de kennis en het gebruik van het Catalaans in de bevolking, het bouwen van een Catalaanse identiteit en het beheersen van zowel Catalaans en Spaans onder alle burgers.
Er werd toen gekozen voor het gebruik van het Catalaans als de basis taal voor het leren, als de taal voor alle studenten, ongeacht hun moedertaal. Spaans werd als aparte vak gegeven. Het programma voor taal werd bestudeerd en goedgekeurd door wetenschappers om de kennis van het Catalaans en het Spaans te garanderen, en op zijn beurt om het gebruik van het Catalaans te bevorderen. Het voorbeeld werd uitgehaald uit de scholen in Quebec, waar Engelse studenten waren in het Frans opgeleid.
Toch kwamen deze veranderingen niet zonder kritiek. Zoals het geval van nu is, in 1994 een uitspraak van het Hooggerechtshof verzocht om meer aanwezigheid te geven aan de Spaanse taal in de klas. Toen was het uiteindelijk niet doorgegaan, maar hoe zal het nu lopen?
De Taalwet (1998), het vernieuwde Statuut van Catalonië (2006) en de Wet van Educatie van Catalonië (2009) dat breidden de bescherming van de Catalaanse taal en de bevordering van het gebruik ervan in alle domeinen van de samenleving, hebben te maken tegen een stijgende sociale en politieke sector die twijfelt aan zijn grondwettelijkheid.
Lees meer: de Catalaanse taal en tips om Catalaans te leren.
