Het historische centrum van La Ribera

Wandelend in El Born kom je snel op het gebied dat La Ribera heet terecht. Rondom de basiliek Santa Maria del Mar tref je tussen al de mooie winkels, restaurants en kunst galerijen de sporen van een welvarende Middeleuwse Barcelona. In de 13e en 15e eeuw was dit namelijk het economische centrum van de stad en het epicentrum van het aristocratische leven. In de 16e eeuw ging het bergafwaarts met de economie van de wijk omdat de handelsgebieden in de Atlantische Oceaan het Middellandse zeegebied buitenspel zette. De helft van de wijk werd gesloopt vanwege de bouw van de militair citadel, en hun inwoners moesten verplicht verhuizen.

Maar wat is er nu nog gebleven van die wijk die in de Middeleeuw zo machtig en rijk floreerde? Volg mijn wandelroute en ontdek de geheimen en het historische centrum van La Ribera.

Wandeltour in La Ribera

De wijk van La Ribera groeide in een periode van rijkdom en welvaart. Vanwege zijn ligging in de Middeleeuw langs de oever van het Rec Comtal, een belangrijke waterweg uit de rivier Besòs, en de zee aan de kant van Pla de Palau, was dit een gebied van arbeiders, zeeman, handelaars en kooplieden. We beginnen daarom deze tour aan de Carrer Argenteria (1), dat zoals zijn naam aangeeft, dé plek van de zilversmeden in de Middeleeuws was (‘argent’ betekent ‘zilver’). Om gelijk in de sfeer te komen, gaan we links af bij de smalle Carrer Gíriti (2), dat achter een boog zich schuilt. Loop er doorheen en let op de schommelen huizen die boven je hangen en hoe weinig licht er doorkomt. Zo leefde men dus vroeger (en nog steeds in sommige straten zoals deze) in Barcelona. Hoe luguber het ook is, heeft het ook iets bijzonders. Zo komen we op de Carrer Grunyí, dat je ook terug in de tijd neemt. Loopt er links af tot aan Carrer dels Mirallers (3), waar vroeger spiegels gemaakt werden.

We lopen vervolgens en rondje door dit wirwar van straten, Middeleuwse gebouwen en charmante winkeltjes. Let onder andere goed op de details: zo zijn er her en der symbolen uit de Middeleeuw op de façades van de huizen. Toen in der tijd kon men niet lezen, dus werden er kleine figuren aan de façades toegevoegd, zoals het gezicht van een vrouw, ‘la carassa’, op de hoek van Carrer Mirallers en Carrer de la Carassa (4) die signaleerde dat er in de buurt een hoerentent was! Wil je even uitrusten en een kop koffie doen, stop dan even bij Lilipep (5).

We gaan nu even naar Carrer dels Banys Vells (6) een straat vol ambachtelijke winkels. Bij Carrer de’n Rossic kunnen we weer rechtsaf gaan om weer bij Carrer dels Mirallers te komen. Hier op nummer 9 staat het huis dat aan de familie van de bekende Columbus zou hebben behoord (7). Het huis, dat uit 1640 dateert, heeft naast de originele drie deuren ook het familieschild.

We komen nu naast de basiliek van Santa Maria del Mar, dé kerk van de zeelui, te staan. Als deze open is, raad ik je aan om alvast binnen te kijken. Keer daarna terug op de Carrer dels Sombrerers om zo langs een van de oudste winkels van Barcelona te gaan: de prachtige Casa Gispert (8), die zinds 1851 noten en andere koloniale producten zoals koffie, thee of cacao verkoopt.

We oversteken nu de Placeta de Montcada om naar een van de smalle straten van Barcelona te gaan: Carrer de les Mosques (9). Is de poort van deze straat open, loop er daar in en stel je voor waarom deze plek de ‘straat van de vliegen’ genoemd wordt. Vroeger zatten hier namelijk de magazijnen waar alle voedsel die in de markten van Santa Caterina en El Born niet verkocht bewaard werden, dus het aantal vliegen moest behoorlijk zijn.

We doen vervolgens een rondje langs het oude fabriek van La Seca (10), waar in de Middeleeuw munten gemaakt werden, en komen we via Carrer de l’Arc de Sant Vicenç weer op de prachtige Carrer Montcada (11), waar aristocraten en kooplieden die hun fortuin hadden gemaakt in zee hun huizen lieten bouwen.

De Carrer Montcada toont nog steeds de pracht en de praal van de Middeleeuwse palazzos, zoals Palau Dalmases (12), Palau dels Cervelló (13), Palau dels Marquesos de Llió (14) en het Palau Aguilar, Palau Meca en Palau Baró de Castellet, dat tegenwoordig het Museu Picasso huisvest (15). Achter het museum opent zich een prachtige en rustige plein die nog voor vele onbekend is, het Plaça de Jaume Sabartés (16). Hier ligt de Casa Codina uit 1780 die mooi opvalt vanwege de prachtige gravures op de façade. Heb je honger gekregen, dan kun je lekker tapas gaan eten bij Mercat Princesa (17), die binnen een Middeleeuwse paleis te vinden is.

Loop vervolgens naar het Carrer del Rec Comtal (18), die ons herinnert aan de waterweg die de wijk doorkruiste. Deze leverde water aan de fabrieken en workshops en zorgde voor de irrigatie van boomgaarden en de werking van de meelmolens.

Zodra we de Plaça Comercial naderen valt er maar een ding op: de prachtige markthal en hart van de wijk, het Mercat del Born (19). Waar vroeger de boeren hun producten kwamen verkopen zit nu een museum waar de blootgelegde ruïnes uit de Barcelona van de Middeleeuw duidelijk te zien zijn. We zitten nu namelijk op de plek van de wijk van La Ribera die in 1716 vernietigd werd om de bouw van een militaire citadel en een grote defensieve esplanade te voorzien. Het huis op nummer 18 op Passeig del Born (20) markeert het punt waar de sloop van huizen bereikte, die de stad van de citadel scheidde. Bij Carrer de la Volta d’en Dusai, op de hoek met Carrer de l’Esparteria, ligt tevens een van de oudste huizen van Barcelona, dat uit 1698 dateert (21).

We lopen nu langs het Carrer de l’Esparteria via Carrer de la Vidrieria, om zo bij de gezellige Plaça de les Olles te komen (22), dat omringt wordt door gevels uit verschillende periodes en stijlen (de meeste van de 18e eeuw of de late 19e eeuw).

Volgende halte is de Pla de Palau (23), eeuwenlang een gebied van handel en politiek en de plek waar goederen uit de schepen geloosd werden. Het plein, voorheen een grote esplanade, werd omringd door belangrijke gebouwen die je nu nog terug kunt zien, zoals de Delegació del Govern (24), wat de oude douane was, en de Llotja de Mar (25), waar de Kamer van Koophandel en de beurs van Barcelona zat. Begin je honger te krijgen, dan kun je onder de Porxos d’en Xifré (26) gaan eten. Daar ligt de beroemde restaurant 7 Portes waar heerlijke Spaanse gerechten als van ouds geserveerd worden.

Achter de imposante gebouw van La Llotja komen we nog een verborgen pareltje tegen: de oude arcades van de 15e eeuw met de neoklassieke veranda van een gebouw uit de 16e eeuw (27). We lopen wederom door de smalle straten van La Ribera om bij de Carrer de Canvis Vells te komen. Aan het einde staat de Volta del Carrer de les Caputxes (28) op ons te wachten: een prachtige set van twee huizen van de 18e eeuw verbonden door een bocht. Hoewel de bocht van recentere bouw is, zie je daaronder wel duidelijk de Middeleeuwse structuur die uit een van de huizen komt.

Tot slot nemen we een kijkje op de façade van de basiliek van Santa Maria del Mar (29), gebouwd als een teken van de economische macht van de inwoners van La Ribera, en bezoeken we de nabij gelegen Fossar de les Moreres (30), waar het kerkhof voor de gevallenen tijdens het Beleg van Barcelona van 1714 ligt. De wandeltour kun je dan eindigen bij een van de vele barretjes rondom Santa Maria del Mar en het Passeig del Born.

Kaart La Ribera wandelroute

Tip: lees hier meer over de verschillende wijken van Barcelona en ontdek mijn andere wandelroutes, zoals die langs Gràcia, Poblenou en El Raval.