Navidad of Kerstmis in Spanje is vooral een religieuze gelegenheid, waarbij men de geboorte van Jezus herdenkt. Vooral Kerstavond en Eerste Kerstdag zijn belangrijke dagen die de Spanjaarden het liefst met hun families samenbrengen. In Catalonië is Kerstmis daarnaast ook een kinderfeest, waarbij de Caga Tió een belangrijke rol speelt. Goed om te weten wat daarbij hoort en wat je als toerist kunt doen, mocht je in Barcelona zijn tijdens de kerstdagen.
In deze post leg ik je uit hoe Spanjaarden kerst vieren, hoeveel kerstdagen heeft Spanje, wat Spanjaarden doen met kerst, wat Spanjaarden eten met kerst en wat er allemaal te doen is in Barcelona met kerst.
Wanneer is kerst in Spanje?
In Spanje heeft men het niet over een Eerste of Tweede Kerstdag. Hier vieren we met name de Nochebuena of Kerstavond op 24 december en de Día de Navidad of Eerste Kerstdag op 25 december.
Een Tweede Kerstdag kennen we niet in Spanje. Alleen in sommige provincies, zoals Catalonië (waar Barcelona onder valt), Valencia en de Balearen, is er wel sprake van een soort Tweede Kerstdag, hier in Catalonië Sant Esteve genoemd.
Hoe wordt kerst in Barcelona gevierd?
Kerst wordt in Spanje gezien als hét familiefeest van het jaar. Spanjaarden vieren de feestdagen dan ook het liefst samen met zijn familie en vrienden, rond de tafel met een groot diner en met veel cadeaus.
Ga je dit jaar voor het eerst kerst vieren in Spanje of ben je benieuwd naar hoe Spanjaarden kerst vieren en wat ze met kerst eten, dan zal je het interessant vinden om te lezen wat er tijdens de Kerstavond en de Eerste en Tweede Kerstdag in Barcelona gebeurt.
24 december: Nochebuena (Kerstavond)
In Spanje wordt Kerstavond groots gevierd. Op 24 december ’s avonds vieren Spanjaarden de Nochebuena. Dat houdt in dat je bij je familie uitgebreid gaat eten, het zogenaamde sopar de nadal (in het Catalaans) of cena de navidad (in het Spaans), het kerstdiner.
Sopa de galets (een soep met vleesballen) staat vaak in het menu, samen met kalkoen, vis en andere gerechten die streekgebonden zijn.
Het is dan ook traditie om de nacht af te sluiten met turrón, mazapanes, mantecats, neules en andere lekkernijen die typisch zijn voor de kerst en een glaasje cava (mousserende wijn).
Op kerstavond wordt er daarnaast op de nationale tv een speech van de koning om 21:00 uur uitgezonden, de zogenaamde Mensaje de Navidad de Su Majestad el Rey. Sommige mensen gaan daarna midden in de nacht naar de kerk voor de middernachtsmis Misa del Gallo.
Bij vele Catalaanse families is kerstavond ook het moment dat de Tió de Nadal zijn cadeaus ‘poept’. De Tió de Nadal is een magische houtblok, die op kerstavond cadeautjes uitpoept voor kinderen die lief zijn geweest en houtskool uitpoept voor kinderen die stout zijn geweest. Deze cadeaus zijn vaak kleinigheidjes zoals snoep of kleine cadeaus.
👉 Lees hier meer over de traditie van de Tió de Nadal.
25 december: Navidad (Eerste kerstdag)
Op 25 december wordt kerst met de familie gevierd. Cadeaus liggen meestal onder de kerstboom of bij de schoen die je de avond daarvoor hebt neergezet en worden ’s ochtends geopend.
Hoeveel cadeaus je van Papá Noel (Santa) krijgt, ligt per familie anders, maar over het algemeen komen de grootste en duurste cadeaus straks in januari bij de viering van Driekoningen.
25 december, de geboortedag van Jezus, is ook het moment om kleine Jezus bij de kribbe in de kerststal neer te zetten.
De kerstlunch in Spanje, de comida de navidad in het Spaans of menjar de nadal in het Catalaans, is wederom heel uitgebreid en wordt altijd afgesloten met allerlei kerstlekkernijen die op tafel op grote schalen geserveerd worden.
Let op: 25 december is een vrije dag in Spanje.
26 december: Sant Esteve (Tweede kerstdag)
Op 26 december wordt er in Catalonië Sant Esteve (Sint Stefanus) gevierd, een soort tweede kerstdag. Dan eet je ook samen met de familie, meestal bij het deel van de familie die je met kerst nog niet hebt gezien.
Traditiegewijs hoort men tijdens Sant Esteve canelons (gevulde cannelloni) als hoofdgerecht te eten. Dit is een gerecht die in principe met de resten van de kerstmaal gemaakt wordt.
Daarnaast luistert men graag op 26 december naar het kerstconcert Concert de Sant Esteve, dat altijd in het beeldschone Palau de la Música Catalana plaatsvindt.
Let op: 26 december is een vrije dag in Catalonië.
Welke kersttradities hebben we in Spanje?
Al wordt kerst bij elk gezin anders gevierd, zijn er een aantal tradities die nauw verbonden zijn aan kerst in Spanje en dat iedereen doet. Zo versieren Spanjaarden hun huizen voor kerst met kerstbomen, kerststallen en allerlei kerstverlichting en decoratie die ze bij de kerstmarkt hebben gekocht. Een mooi aangeklede tafel hoort ook bij de feestelijke maaltijden. En uiteraard is iedereen met kerst op z’n mooist gekleed.
De kerststal
Een onmisbaar element in de Spaanse huishoudens tijdens de kerst is de kerststal. Elk gezin heeft zijn eigen kerststal, die op een speciale plek in de woonkamer wordt neergezet.
De kerststal bevat over het algemeen een hutje of grot waarin het kindje Jezus in een kribbe wordt geplaatst, naast de beelden van Maria en Jozef, de ezel en de os. Daaromheen wordt de kerststal aangevuld met de Drie Koningen op hun kamelen, de herders en wat vee, en natuurlijk de ster.
Het idee is om het Bijbelse verhaal over de geboorte van Jezus na te maken. Vandaar dat in vele gezinnen het beeldje van Jezus pas op de 25e december wordt neergezet en de Drie Koningen elke dag een stapje naar voren doen totdat ze op Driekoningendag bij Jezus aankomen.
In het geval van Catalonië, wordt er daarnaast traditiegetrouw het beeld van een poepende man, de caganer, op een hoekje neergezet, omdat deze geluk zou brengen.
👉 Lees hier meer over de traditie van de kerststal.
De cadeautjes
Hoewel de meeste cadeaus in Spanje met de Driekoningen komen, zijn er ook veel gezinnen waarbij Kerstmis met cadeaus gevierd wordt.
Kinderen mogen dan een brief aan Papá Noel (Santa Claus in het Spaans) schrijven en hij zal ervoor zorgen dat er cadeaus op Kerstavond of tijdens de Eerste Kerstdag gebracht worden.
Onder vrienden en collega’s organiseert men vaak de zogenoemde amigo invisible (Secret Santa), waarbij lootjes getrokken worden. De uitwisseling van cadeaus gebeurt vervolgens tijdens een gezellig kerstdiner.
De meeste Spanjaarden krijgen daarnaast van het werk een zeer goed gevuld mandje met allerlei lekkers voor de feestdagen, de lote de navidad.
De kerstdiners
Kerstmis in Spanje staat vooral in het teken van de grote feestelijke diners, en is hét moment waarbij families bij elkaar komen.
Vooral Kerstavond wordt groot gevierd in Spanje. Dan gaat iedereen bij hun familie een groot kerstdiner eten. En de volgende ochtend, op Eerste Kerstdag, volgt een uitgebreide familie kerstlunch, dat vaak met andere familieleden gevierd wordt.
In Catalonië is Tweede Kerstdag ook een feestdag, en vele families komen dan weer bij elkaar om opnieuw samen te lunchen.
👉 Ontdek hier 15 typische gerechten met kerst.
De turrón en andere kerstlekkernijen
Ook typisch met kerst in Spanje is de turrón of Spaanse nougat. Deze kerstlekkernij is afkomstig uit Alicante en wordt overal in Spanje tijdens de feestdagen genuttigd.
Hoewel de traditionele turrón van amandelen, honing en eiwit is gemaakt, kun je deze tegenwoordig in alle soorten en smaken in de winkelschappen terugvinden.
Andere typische kerstlekkernijen in Spanje zijn de mazapanes (marsepeinkoekjes), de polvorones y mantecados (soort brosse koekjes) en de barquillos (soort kniepertjes).
In de meeste Spaanse huishouden zal de bekende Spaanse hampoot tijdens de feestdagen ook niet ontbreken, net als de cava, een soort mousserende wijn waarmee Spanjaarden alle feestelijke momenten vieren.
De Caga Tió
In Catalonië is het daarna typisch om een Tió de Nadal onder de kerstboom neer te zetten. Dat is een soort vrolijke kerstboomstammetje die cadeautjes met kerst poept. Dit is vooral met kinderen erg leuk om te doen.
👉 Lees hier meer over de Caga Tió en hoe deze werkt.
De middernachtsmis
De meest gelovigen zullen tijdens de feestdagen ook een bezoek brengen aan de kerk. Vooral de middernachtsmis of Misa del Gallo op Kerstavond is een populair evenement. Gelovigen gaan dan op middernacht naar de kerk, waar een speciale mis gehouden wordt.
👉 Lees hier meer over de Spaanse en Catalaanse kersttradities.
Wat eten we in Spanje met Kerst?
Een Spaans kerstdiner of lunch is een belangrijke gebeurtenis waar noch moeite of kosten worden bespaard. Spaanse gezinnen bereiden hun kerstmenu’s met veel liefde en aandacht en zorgen altijd voor veel eten aan tafel.
Een normaal kerstdiner of kerstlucht in Spanje bevat een voor-, hoofd-, en nagerecht.
Bekende gerechten zijn de cóctel de gamas (gambas cocktail) en de canapés (verschillende soorten hapjes, vaak op een toast) als voorafje, daarna vis of vlees met een salade erbij als hoofdgerecht (zeevruchten en kalkoen zijn populaire gerechten) en tot slot het dessert.
Daarna wordt er met cava (mousserende wijn) geproost en komen alle kerstlekkernijen zoals de turrón, polvorones en mantecados tevoorschijn in grote schalen, zodat iedereen er wat van kan snoepen.
Wat is er te doen in Barcelona tijdens de kerstdagen?
Kerst is een bijzonder moment om in Barcelona te zijn. De gezellige kerstsfeer heerst overal en terwijl locals zich haasten om de laatste cadeaus te halen en kerst te vieren, kun jij in alle rust van de stad genieten.
Ben je met de kerstdagen in Barcelona en ben je benieuwd naar wat er dan te doen is? Ontdek hier mijn tips om de kerstdagen in Barcelona op een leuke manier door te brengen!
Uit eten met kerst in Barcelona
Typisch voor kerstmis zijn de speciale cenas de Nadidad (kerstdiners) dat bij veel restaurants aangeboden wordt. Let wel op dat niet alle restaurants open zullen zijn tijdens de feestdagen, dus het beste is om je eerst online te oriënteren en van tevoren een tafel te reserveren om er zeker van te zijn dat je er terecht kunt.
Ben je op zoek naar een lekker en sfeervol restaurant om kerst in Barcelona te vieren, kijk dan naar de onderstaande tips:
- Restaurant Estimar (Carrer de Sant Antoni dels Sombrerers, 3): Mediterraans restaurant gerund door een chef uit de befaamde Bulli restaurant. Met open keuken en gespecialiseerd in visgerechten.
- Los Caracoles (Carrer dels Escudellers, 14): dit populaire restaurant in het oude centrum van Barcelona is ook open met kerst en is een uitstekende plek om kennis te maken met de authentieke Spaanse keuken.
- 7 Portes (Passeig d’Isabel II, 14): een andere klassieker in Barcelona waar je een van de lekkerste paella’s kunt nuttigen, naast alle bekende Catalaanse gerechten. Een geweldig restaurant die je terug in de tijd neemt.
- Xiringuito Escribà (Av. del Litoral, 62): dit restaurant, dat bekend staat voor zijn paellas en fideuàs en pal aan het strand van Barcelona ligt, is ook open tijdens de kerstdagen.
- Restaurant Informal (Passeig de Colom, 9): gelegen in een 5-sterren hotel, dit restaurant met rooftop bar met uitzicht over de haven van Barcelona, is een fantastische plek voor een speciale gelegenheid. Op het menu staan allerlei Catalaanse gerechten.
- Fismuler (Carrer del Rec Comtal, 17): dit restaurant, gecreëerd door drie ex-Bulli chefs, staat voor creatieve gerechten gemaakt met lokale producten. Perfect voor als je een culinaire kerstdiner wilt.
Kerstlekkernijen proeven
Ook onmisbaar op culinair vlak tijdens de kerstdagen in Spanje zijn de Spaanse ham, die je vaak als kerstgeschenk van je werkgever hebt gekregen, en de kerstlekkernijen zoals turrón, polvorones, mazapanes, mantecados, nevaditos en neulas.
Deze laatste vind je overal in de supermarkten en markten in Barcelona. Maar het beste is om ze te halen bij speciaalzaken zoals Casa Gispert (Carrer Sombrerers, 23), Colmado Quílez (Rambla de Catalunya, 65), Planelles Donat (Avinguda del Portal de l’Àngel, 27) en Torrons Vicens (Plaça de la Universitat, 5).
Leuke kinderactiviteiten
Kerst is vooral een familiefeest in Spanje. Niet gek dus dat er allerlei activiteiten georganiseerd worden voor gezinnen. Zo gaan speciaal voor kerst de ijsbanen in Barcelona open, kun je bij vele musea speciale kinderworkshops volgen, en is er een traditioneel kerstcircus bij Port Vell te zien, het Circ Raluy.
Daarnaast kunnen kinderen tijdens de feestdagen genieten van de vele spelletjes, optredens en activiteiten op het kerstfestival bij Plaça de Catalunya en de kerstmarkt bij Port Vell, waar onder meer een fantastische reuzenrad te vinden is. Beide zijn op zowel de eerste als tweede kerstdag geopend, maar wel op aangepaste openingstijden.
Ook leuk om met de kinderen te doen is een wandeling door de lichtinstallaties in het oude modernistische Hospital de Sant Pau (genaamd “Els Llums de Sant Pau“) en het maritiem museum (“Mar de Llums de Nadal”) en de muziek- en lichtshow van de Font Màgica in Montjuïc bij te wonen. Deze krijgt namelijk ook een kersttintje op 24, 25 en 26 december (voorstellingen tussen 20:00 en 21:00 uur).
Bij Kaliu Park kunnen kinderen daarnaast lekker schaatsen en rondspelen, workshops volgen of een bezoek brengen aan Santa en de Drie Koningen.
Sfeervolle wandelingen
Als de avond valt in Barcelona is er een bijzondere sfeer in de stad met alle kerstversiering, lichtjes en muziek, ideaal voor een avondwandeling.
Een aantal gebouwen in de stad worden speciaal voor kerst leuk versierd en zijn dus echt de moeite waard om te zien, zoals het verlichte Casa Batlló, het Casa Milà, de Sagrada Família en het Hospital de Sant Pau.
Mis vooral niet de kerststal die jaarlijks op het Plaça de Sant Jaume geplaatst wordt en dat duizenden bezoekers trekt.
Ook leuk om te doen is mijn speciale kerstwandeltour waarbij je langs enkele van de mooiste kerstmarkten en winkelstraten komt.
Let wel op dat winkels op 25 en 26 december gesloten zullen zijn vanwege kerst.
Kerstmarkten bezoeken
Uiteraard hoort een bezoek aan de kerstmarkt erbij tijdens kerst, zo ook in Barcelona.
Op de kerstmarkt zal je snel kennis maken met enkele van de leukste Catalaanse kersttradities. Onder andere die van de Tió de Nadal, de boomstronk met een vrolijk gezicht die cadeaus ‘poept’ op kerstdag, en de kerststalfiguurtje van een gehurkte man die zijn behoeftes aan het doen is, de caganer.
De grootste en oudste kerstmarkt, de Fira de Santa Llúcia is helaas tot en met 23 december open, maar andere kerstmarkten zoals de Fira de Reis de la Gran Via, Fira de Nadal del Port Vell en de Fira de Nadal i Reis de la Via Júlia zijn tot begin januari open en kun je dus ook na 24 december bezoeken. Houd er rekening mee dat de openingstijden kunnen tijdens de feestdagen 25 en 26 december gewijzigd worden.
Ook in het Poble Espanyol wordt er tijdens de feestdagen een gezellige kerstmarkt georganiseerd naast allerlei kinderactiviteiten (deze laatste blijft op 25 december echter gesloten).
👉 Lees hier meer over de kerstmarkten in Barcelona.
Kerstconcerten en theatervoorstellingen
Op 26 december, feestdag in Barcelona, kun je de befaamde kerstconcert van Sant Esteve mee maken in de concertzaal van het Palau de la Música.
Ook traditioneel zijn de theatervoorstellingen van Els Pastorets, die het verhaal van de herders uit Bethlehem vertellen die het pasgeboren kindje Jezus gaan opzoeken. De voorstelling wordt in meerdere theaters gehouden en is ook een kindvriendelijke activiteit om te doen op 26 december. Ga bijvoorbeeld naar Sala Fènix in het centrum van Barcelona of naar Centre Moral i Instructiu de Gràcia in de wijk Gràcia.
Lekker uitwaaien
Uitwaaien op het strand kan prima in Barcelona. Aangezien de Spanjaarden zelf druk bezig zijn om kerst te vieren, zal je het hele strand bijna voor jezelf hebben. Een ideaal moment om lekker te wandelen en uit te rusten met het geluid van de golven.
Andere bezienswaardigheden en parken zullen ongetwijfeld minder druk zijn vanwege kerstmis. Profiteer daarvan zou ik zeggen! Let wel op dat musea zullen wel op 25 en 26 december gesloten zijn vanwege kerst.
Goed om te weten
- Spanjaarden sturen nauwelijks kerstkaarten. Ze zullen je eerder een “feliz navidad” of “bon nadal” online via e-mail of WhatsApp sturen dan via de post.
- Bij sommige families kunnen de cadeaus al op kerstavond geopend worden.
- “Feliz Navidad” van José Feliciano is wellicht de meest bekende Spaanse kerstliedje, maar is zeker niet de enige. Google even op “villancicos” om andere Spaanse kerstliedjes te ontdekken.
- Op 25 en 26 december zijn alle winkels en de meeste musea en bezienswaardigheden in Barcelona gesloten. De meeste restaurants in het centrum van Barcelona blijven wel open, maar het is raadzaam om dit ook even van tevoren te controleren.
Dit waren mijn tips om de feestdagen in Barcelona goed door te komen. Heb jij weleens kerstmis in Spanje of in de schitterende stad Barcelona gevierd en wat viel je dan op? Ik ben benieuwd naar jullie verhalen! Bon Nadal en Feliz Navidad!
Lees meer:
