Een element dat beslist niet mag ontbreken bij een Catalaans feest zijn de gegants, oftewel de reuzen die op het ritme van de muziek in een kring dansen en in de parades meelopen tussen de menigte (de zogenaamde cercavila). Maar waar komt deze Catalaanse traditie vandaan en waar kun jij dit het beste zien?
De traditie van de reuzen
Eeuwen geleden, tijdens festiviteiten in het hof, zaten groepen van jongleurs, minstrelen en acteurs naast een aantal figuratieve elementen zoals dieren en fantasie wezens, om voor, tijdens en na de maaltijd de gasten te vermaken. Ze waren de ‘entremesos’ (’tussendoortje’ in het Nederlands).
Later met de komst van de Corpus Christi processies, werden de entremesos met een sterke religieuze symboliek aan het straatbeeld toegevoegd. Zo werd het al snel de gewoonte om kleine voorstellingen van de Bijbel over het leven van de heiligen op straat na te maken en sinds het einde van de 14e eeuw namen deze figuren ook deel in de entourages bij koninklijk bezoek.
De gegants zijn een soort van entremesos en ze symboliseren menselijke wezens maar op een reusachtige manier.
De eerste gedocumenteerde gegant die door de straten van Barcelona liep was Goliat, in 1424, die uiteraard een bijbels personage verbeelde.
De populariteit van de gegants had vervolgens zijn goede en slechte tijden, zoals tijdens de repressie van 1714, toen deze in beslag werden genomen. Of tijdens de Franco dictatuur, toen alle reuzen de Katholieke Koningen moesten verbeelden.
Met de komst van de democratie zagen vele bevolkingsgroepen in de reuzen de mogelijkheid om elementen van de lokale identiteit te verbeelden. Oude en vergeten reuzen gingen vervolgens weer de straat op in een nieuw feestelijk jasje.
In dit nieuwe tijdperk zijn reuzen een heel belangrijk element geworden voor de meeste patroonsfeesten en andere Catalaanse festiviteiten.
Buurtverenigingen zijn er het hele jaar druk mee: oude reuzen worden hersteld en waar geen reuzen traditie bestond, creëert men nieuwe.
Zelfs in de Escola Massana in Barcelona worden nu cursussen aangeboden om ambachtslieden die zich laten specialiseren in de bouw van gegants en andere feestelijke beelden. En dat is hard nodig, want volgens de cijfers worden er momenteel jaarlijks maar liefst 40 nieuwe reuzen gemaakt. Naast het onderhoud van alle andere beelden die de feesten versieren, kun je je voorstellen hoe veel werk dat is!
De reuzen van Barcelona
Met zo’n gewortelde traditie van figuranten en fantasie wezens is het niet gek dat Barcelona over vele reuzen beschikt.
Bijna iedere buurt in de stad heeft zijn eigen gegant. Meestal zijn dit koppels van een vrouw en een man die de buurt vertegenwoordigen, vaak met traditionele kleding en eigen muziek en dansjes.
Ze verbeelden meestal personages uit het verleden (soms zelfs bekende personages zoals koningen) en zijn vol met symbolische elementen die de identiteit van zijn buurt vertegenwoordigen.
Naast de reuzen, bestaan ook dwergen met grote koppen (capgrossos), draken en andere dierlijke en fantasie beelden die de patroonfeesten van Barcelona opvrolijken.
Deze stadsreuzen van Barcelona doen daarnaast altijd mee aan de wijkfeesten en ze zijn een ware plezierige verschijnsel: op de muziek dansen ze telkens rondjes en vermaken het publiek. Kinderen kijken uiteraard hun ogen uit. Een bijzondere ervaring om mee te maken met de hele familie!
Video bron: Josep Valcarce via YouTube.com
Waar kun je de reuzen zien
De gegants zijn uitgegroeid tot een vast element bij ieder Catalaans feest. Hierdoor is de kans groot dat je ze gaat tegenkomen als je een feest zoals La Mercè of Santa Eulàlia bezoekt. Voor de lokale gegants zoals die van Les Corts, Gràcia, Sagrada Família of Horta-Guinardó dien je bij de wijkfeesten van de buurt aanwezig te zijn.
Tijdens de rest van het jaar, wanneer er geen feesten zijn, worden de reuzen bewaard en tentoongesteld bij buurthuizen en andere instellingen. Zo heb ik de Gegants de Gràcia bij de Oficina d’Atenció Ciutadana del Districte de Gràcia gezien (aan het Plaça de la Vila de Gràcia, 2), de Gegants de Sants bij de Cotxeres de Sants (Carrer de Sants, 79) en de Gegants de la Ciutat binnen het Palau de la Virreina (Les Rambles, 99).
Een laatste plek die je moet bezoeken indien je interesse hebt in de gegants en alles wat gerelateerd is aan het Catalaans feest, is de Casa dels Entremesos (Plaça de les Beates, 2). Deze organisatie heeft als doel het behouden van de Catalaanse cultuur door de creatie, verspreiding en onderzoek van zijn traditionele elementen. Van de dans en de muziek, tot aan de reuzen en alle fantasie wezens. Verschillende tentoonstellingen, workshops en evenementen worden hier regelmatig georganiseerd. Je hebt gratis toegang van dinsdag tot en met zaterdag van 10:00 tot 13:00 uur en van 16:00 tot 19:00 uur en zondag van 11:00 tot 14:00 uur. Zeker de moeite waard om te zien!
