Kerst wordt in heel Spanje uitbundig gevierd. Het is zonder meer hét feest van het jaar, waarin families en vrienden bij elkaar komen om lekker te eten en cadeaus uit te wisselen. Alle huizen, winkels, markten en straten worden met kerst heel mooi versierd en overal heerst er een vrolijke en feestelijke stemming. Maar hoe anders is de Spaanse kerst precies ten opzichte van die in andere landen? In deze post vertel ik je wat de belangrijkste en leukste kersttradities in Catalonië zijn.
15x Leuke kersttradities in Catalonië
Ga je dit jaar kerst voor het eerst in Barcelona vieren of ben je gewoon benieuwd naar de kersttradities in Spanje, dan zal je het interessant vinden om te lezen hoe vieren Spanjaarden kerst en wat doen Spanjaarden tijdens de kerstdagen.
Omdat Barcelona de hoofdstad is van de provincie Catalonië, focus ik me in deze post vooral op de Catalaanse kersttradities. Na het lezen van deze post zal je dan ook precies weten hoe Kerstmis en Nieuwjaar gevierd worden in een traditioneel Catalaans gezin en wat de wat de tradities zijn rondom Kerst in Barcelona.
👉 Lees hier meer over kerst in Barcelona.
1. Je huis versieren met de kerstster
Ah, de betoverende kerstster, ook wel bekend als “flor de Nochebuena”. De felrode bloemen van deze charmante plant stralen kerstmagie uit en zijn tijdens de feestdagen overal in de stad te bewonderen. Maar de kerstster is niet zomaar een plant; het is een levend embleem van Kerstmis en geluk dat je overal tegenkomt tijdens deze feestelijke dagen.
De groene bladeren van de kerstster staan symbool voor hoop, voorspoed, vruchtbaarheid, gezondheid en vrijgevigheid, terwijl de rode bloemen de liefde symboliseren.
Dus, elke keer dat je een kerstster ziet schitteren, weet dan dat het meer is dan alleen een plant – het is een boodschap van vreugde, liefde en goede wensen voor deze feestelijke tijd.
2. Cadeaus krijgen van de Tió de Nadal
Een Catalaanse kerst is niet compleet zonder een Tió de Nadal onder de kerstboom. De Tió de Nadal is een lachende boomstronk op pootjes die vaak een barretina (Catalaanse hoed) op zijn hoofd draagt.
Volgens de traditie hoort de Tió op de Dag van de Inmaculada Concepció (8 december) geplaatst te worden. Tot aan de dag van kerst wordt dit stuk hout warm gehouden en voorzien van eten.
Tijdens de kerstavond en nadat de kinderen de liedjes “Caga tió, tió de Nadal. No caguis arengades, que són salades. Caga torrons, que són més bons!” en “Caga Tió, caga torró, avellanes i mató, si no cagues bé et daré un cop de bastó. Caga Tió!” hebben gezongen, ‘poept’ de Tió snoep en kleine cadeautjes voor de kinderen die lief zijn geweest.
Stoute kinderen krijgen kolen, zoals in Nederland de roe van Piet.
👉 Lees hier meer over de traditie van de Tió de Nadal.
3. Maretak cadeau geven
Iets wat ook niet ontbreekt bij de kerstmarkt in Barcelona zijn de maretakken, in het Spaans ramilletes de muérdago. De maretak is sterk verbonden aan de kerst. Volgens de traditie moet je de maretak als cadeau hebben ontvangen en deze boven de deurpost hangen, vlakbij de ingang van je huis om de slechte geesten te verjagen.
Daarnaast als twee geliefden onder de maretak staan moeten ze elkaar kussen om hun liefde en geluk voor het komende jaar te verzekeren.
De maretak moet gegeven worden rond kerstmis en moet je een heel jaar houden. De meeste mensen geven het op dezelfde dag van het verbranden van de maretak dat op 13 december valt, de dag van Santa Llúcia.
4. Kerststallen met de caganer
Een onmisbaar element in de Spaanse huishoudens tijdens de kerst is de kerststal. Elk gezin heeft zijn eigen kerststal, die op een speciale plek in de woonkamer wordt neergezet.
De kerststal bevat over het algemeen een hutje of grot waarin het kindje Jezus in een kribbe wordt geplaatst, naast de beelden van Maria en Jozef, de ezel en de os. Daaromheen wordt de kerststal aangevuld met de Drie Koningen op hun kamelen, de herders en wat vee, en natuurlijk de ster.
Het idee is om het Bijbelse verhaal over de geboorte van Jezus na te maken. Vandaar dat in vele gezinnen het beeldje van Jezus pas op de 25e december wordt neergezet en de Drie Koningen elke dag een stapje naar voren doen totdat ze op Driekoningendag bij Jezus aankomen.
In het geval van Catalonië, wordt er daarnaast traditiegetrouw het beeld van een poepende man, de caganer, op een hoekje neergezet, omdat deze geluk zou brengen.
In vele dorpen en steden vind je tevens levensgrote kerststallen, oftewel pesebres vivientes (levende kerststallen), waarbij echte dieren en acteurs optredens voeren.
In Barcelona wordt er altijd een grote kerststal vooraan het gemeentehuis bij Plaça de Sant Jaume geplaatst.
👉 Lees hier meer over de traditie van de kerststal.
5. Els Pastorets voorstelling bijwonen
Bij vele scholen en theaterverenigingen wordt rond kerst de voorstelling van Els Pastorets gespeeld. In dit theaterstuk uit de 18e eeuw wordt de geboorte van Jezus met het geschil tussen engelen en demonen uitgelegd.
Ga bijvoorbeeld de voorstelling van Els Pastorets zien bij Centre Moral i Instructiu de Gràcia (Carrer de Ros de Olano, 9).
6. Kerstliedjes zingen
Een villancico (of nadala in het Catalaans) is een Spaans kerstlied, traditioneel gezongen in de periode voor en na kerstmis in Spanje. De villancicos worden gezonden ter ere van el Niño Jesús (het kindje Jezus) onder begeleiding van traditionele instrumenten als de zambomba (rommelpot) en de pandereta (tamboerijn).
Het liedje “Feliz Navidad“ van José Feliciano is misschien wel het bekendste Spaanstalige kerstlied ter wereld en wordt overal vrolijk meegezongen. Andere bekende kerstliedjes tussen de locals zijn “Fum, Fum, Fum” en “Santa Nit”.
Een van de meest bekende kerstconcerten in Spanje is het Concert de Sant Esteve, dat jaarlijks door het Orfeo Català gespeeld wordt op 26 december in het Palau de la Música in Barcelona.
7. Kerstlot kopen
Een moment van spanning en vreugde waar alle Spanjaarden op zitten te wachten is de kerstloterij, met een hoofdprijs genaamd “El Gordo” (de Vette of Dikke). Hoewel de eerste speciale kerst trekking op 18 december 1812 in Cádiz plaatsvond, is dit evenement nog steeds razend populair. Bijna iedereen heeft een handje vol kerstloten en participaties waarmee ze kans maken op grote prijzen.
De loting voor de kerstloterij vindt plaats op 22 december, in het Colegio San Ildefonso uit Madrid, waar kinderen de winnende nummers van de kerstloterij zingen.
De kerstloterij is dan het belangrijkste nieuws van de dag in Spanje: het wordt live op tv, radio en internet uitgezonden met tal van interviews gedurende de dag met de winnaars.
👉 Lees hier meer over de Spaanse kerstloterij.
8. Secret Santa
Typisch voor deze dagen is lootjes trekken met vrienden en collega’s. Wij noemen dat ‘amigo invisible’, je geheime vriend.
De leukste manier om de amigo invisible te vieren is door elkaar tips te geven en hints achter te laten, zodat iedereen tijdens de uitwisseling van cadeaus kan raden wie zijn geheime vriend was.
De meeste amigos invisibles geven iets grappig als cadeau.
9. De kerstdiners
Kerstmis in Spanje staat vooral in het teken van de grote feestelijke diners, en is hét moment waarbij families bij elkaar komen.
Vooral Kerstavond wordt groot gevierd in Spanje. Dan gaat iedereen bij hun familie een groot kerstdiner eten. En de volgende ochtend, op Eerste Kerstdag, volgt een uitgebreide familie kerstlunch, dat vaak met andere familieleden gevierd wordt.
In Catalonië is Tweede Kerstdag ook een feestdag, en vele families komen dan weer bij elkaar om opnieuw samen te lunchen.
👉 Lees hier meer over Kerst vieren in Barcelona.
10. Canelons voor Sant Esteve
Na de eerste kerstdag vieren we in Catalonië Sant Esteve, een soort tweede kerstdag. Tijdens Sant Esteve ga je eten bij je familie, normaal gesproken bij het deel van de familie die je met kerst nog niet hebt gezien.
Bij de traditie van Sant Esteve horen canelons (gevulde cannelloni) gegeten te worden. Wil jij dit jaar ook canelones maken, volg dan het recept die ik op de website heb geplaatst.
11. De turrón en andere kerstlekkernijen
Ook typisch met kerst in Spanje is de turrón of Spaanse nougat. Deze kerstlekkernij is afkomstig uit Alicante en wordt overal in Spanje tijdens de feestdagen genuttigd.
Hoewel de traditionele turrón van amandelen, honing en eiwit is gemaakt, kun je deze tegenwoordig in alle soorten en smaken in de winkelschappen terugvinden.
Andere typische kerstlekkernijen in Spanje zijn de mazapanes (marsepeinkoekjes), de polvorones y mantecados (soort brosse kerstkoekjes) en de barquillos (soort kniepertjes).
In de meeste Spaanse huishouden zal de bekende Spaanse hampoot tijdens de feestdagen ook niet ontbreken, net als de cava, een soort mousserende wijn waarmee Spanjaarden alle feestelijke momenten vieren.
Andere lekkernijen zoals het Italiaanse Panettone (brood met vruchten) of de Tronc de Nadal (een gebak in de vorm van een boomstam) kom je ook steeds vaker tegen.
12. Grappendag vieren
De 1 april grap bestaat in Spanje niet. Wel hebben wij op 28 december de Día de los Santos Inocentes, de dag van de onschuldige. Op deze dag worden grappen gemaakt.
De allerbekendste grap is om een papieren mannetje tegen iemands rug te plakken of deze ergens in te verstoppen.
Het lijkt erop dat deze dag van grappen een heidense oorsprong heeft. Hoewel het ook een dag is dat wordt gekoppeld aan de vermoorde onschuldige kinderen na aanleiding van de orders van Koning Herodes volgens het evangelie van Matteüs.
13. Oud en Nieuw met geluksdruiven en rode lingerie
Oud en Nieuw wordt in Spanje op een heel andere manier gevierd. Op middernacht bijvoorbeeld steken we geen vuurwerk af. In plaats daarvan eten we om 12 uur 12 druiven bij iedere klokslag. Op deze manier vieren we de jaarwisseling.
Deze viering gaat natuurlijk samen met een uitgebreid familie diner, lekkere dessert met turrón, polvorones, neules en andere kerstlekkernijen en veel drank, dat na 12 uur voornamelijk uit cava bestaat.
Spaanse vrouwen dragen overigens rode lingerie tijdens de jaarwisseling, want dat brengt geluk in het nieuwe jaar.
👉 Lees hier meer over de tradities van Oud en Nieuw in Barcelona.
14. Nieuwjaarsduik maken
Op 1 januari wordt er, net zoals in Nederland, ook op veel plaatsen in Spanje een Nieuwjaarsduik georganiseerd, oftewel “El Primer Bany d’Any Nou”. Hierbij is het de bedoeling dat men de zee induikt om het nieuwe jaar met geluk te beginnen.
De Nieuwjaarsduik wordt in Barcelona op het strand van San Sebastià in de visserswijk La Barceloneta gehouden.
15. Driekoningen vieren
De kerstvakantie in Spanje stopt niet na 1 januari maar gaat door tot en met Driekoningen. Op 5 januari komen de Drie Wijzen uit het oosten aan in Spanje om de kinderen (en volwassenen) cadeaus te brengen.
Dit wordt overal gevierd met intochten waar kinderen hun brieven aan de Drie Koningen kunnen geven en er veel snoep wordt uitgedeeld. Op 6 januari worden we wakker met cadeaus en lunchen we samen met de familie.
Bakkers bakken speciaal voor de Driekoningendag een gebak in de vorm van een “o” genoemd Roscón de Reyes. Deze is gevuld met kleine verrassingen. Wie de figuurtje van een van de Drie Koningen vindt, krijgt de kroon en wordt de koning. Maar ben jij diegene die een boon in de roscón vindt, dan moet je volgend jaar de roscón kopen.
👉 Lees hier meer over de viering van Driekoningen in Barcelona.
Heb jij weleens kerst in Spanje gevierd en wat viel je dan op? Ik lees jullie antwoord in de comments!
Beautyfull tradities,… Maar voor meer dan de helft geld dat het in heel Spanje gemeengoed is tijden de Navidad.
Het zijn dus typische Spaanse tradities.
Que VIVA ESPAÑA!!!
Hi Marta!
Wat een geweldige site heb je opgebouwd, mijn complimenten! Over een paar dagen vertrek ik naar Barcelona voor een heerlijke vakantie. Dankzij jouw tips en aanraders zal het vast en zeker een top reis worden! Super bedankt voor alle handige informatie!
Veel liefs,
Phebe