Eten in Spanje doe je zo

Spanjaarden houden van lekker eten en dat doen ze maar liefst vijf keer per dag! Daarnaast vallen de etenstijden van alle Spaanse maaltijden later dan de gemiddelde Europese etenstijden en de eetgelegenheden gaan dan ook later open. Bij een stedentrip Barcelona (of als je hierheen verhuist), zal je dus gauw geconfronteerd worden met deze verschillen in eetgewoonten. Maar ze zijn niet de enige! Wil je de Spaanse eetcultuur beter leren kennen en goed voorbereid op reis gaan, lees dan verder. Ik geef je vandaag een kijkje in de Spaanse keuken met mijn persoonlijke ervaringen en tips!

Spaanse eetgewoonten en eetcultuur

Eten en koken in Spanje is een belangrijk onderdeel van de cultuur en het dagelijkse leven. We eten immers twee keer per dag warm! Spaanse moeders zijn over het algemeen nog steeds bepalend in de Spaanse huishoudens. Bij ons thuis was het dus ook mijn moeder (en is nog steeds) wie altijd bepaalde wat er gegeten zou worden. Boodschappen doen mijn ouders altijd een keer per week op de lokale markt en een keer per week bij de supermarkt. Dagelijks halen mijn ouders een vers stokbrood bij de bakker en gaan ze wanneer het nodig is naar de supermarkt in de buurt voor wat dingetjes die op zijn.

De Spaanse keuken: wat eten Spanjaarden?

Spanje liefhebbers weten het al lang: Spanje heeft een van de beste keukens ter wereld! Toeristen denken vaak dat de gerechten in Spanje niet veel verder gaan dan tapas, paella, tortilla, cerveza en sangría. Maar de realiteit is dat we in Spanje genieten van een van de meest diverse en rijke keukens, dat onder de invloed van het Mediterrane dieet ook nog eens een van de gezondste is!

De Spaanse keuken maakt gebruik van verse producten uit het seizoen. Er wordt alleen met olijfolie gekookt en de gerechten worden op smaak gebracht met uien, knoflook, zout, peper, saffraan en peterselie.

De Spaanse keuken is daarnaast zeer gevarieerd en maakt gebruik van al het goede van de zee en het land: van vis en zeevruchten (zoals sardientjes, kabeljauw, schol, zeebaars, inktvis en kokkels), tot aan vlees (zoals rund- en varkensvlees, kip, lam, eend en konijn), granen (zoals in brood, rijst en pasta gerechten), groenten (zoals tomaten, sla, paprika, aubergines, courgette en paddenstoelen) en veel fruit en noten.

Bij iedere warme maaltijd wordt er daarnaast een glaasje wijn geschonken, bier of water gedronken en stokbrood geserveerd.

Spanje kent daarnaast belangrijke verschillen tussen de regio’s, ook op culinair gebied. Wat je op de menukaart van een Catalaans restaurant kunt vinden kan dus totaal anders zijn dan die in het Baskenland of in Andalusië. Deze regionale verschillen is wat de Spaanse keuken juist zo rijk en gevarieerd maakt.

Met name in het binnenland van Spanje eet men heftige kost. Denk hierbij aan stevige bonen- en aardappelstoof met worst en vlees. Aan de kust zijn de maaltijden wat lichter en bevatten ingrediënten zoals groenten, rijst en vis.

Ver van wat veel mensen gewend zijn in Nederland nemen Spanjaarden nog steeds de tijd om uitgebreid te koken met verse ingrediënten en genieten ze daarna samen van het eten. En wanneer je dit wegens gebrek aan tijd niet kunt doen, eten Spanjaarden dan wel buitenshuis, maar dan alsnog lekker uitgebreid en met een grote ‘G’ van genieten.

👉 Lees hier meer over mijn Spaanse recepten.

De Spaanse etenstijden: hoe laat eten Spanjaarden?

De etenstijden van alle Spaanse maaltijden vallen later dan de gemiddelde Europese etenstijden. De eetgelegenheden gaan ’s middags dan ook later open en zijn tot ’s avonds laat open. Het is namelijk niet ongewoon om met vrienden om 22:00 bij een restaurant af te spreken om uit eten te gaan!

Als ik de eettijden van een typische Nederlandse familie vergelijk met die van mijn Spaanse familie dan zie ik grote verschillen. Bij mij thuis namen we het ontbijt ’s ochtends om 7:30 of 8:00 uur (afhankelijk van hoe laat je op school of op werk moest zijn), terwijl lunch pas rond 14:00 uur geserveerd werd.

De avondmaaltijd was nooit eerder dan 21:00, wat samenviel met het journaal op tv. In het weekend namen we altijd de tijd om te ontspannen en aten we vaak veel later. En om de honger tussen de lunch en het avondeten te stillen namen we altijd een lekker tussendoortje rond 18:00 uur.

De Spaanse maaltijden: wat en wanneer eten Spanjaarden?

Zoals gezegd, eten Spanjaarden meestal vijf maal per dag. Bijzonder is dat er twee keer ontbeten wordt gedurende de ochtend en twee keer warm gegeten wordt (bij de lunch en het avondeten). In tegenstelling tot Nederland, is de lunch in Spanje de belangrijkste maaltijd van de dag.

Ontbijt (desayuno)

Het ontbijt ’s ochtends heet ‘esmorzar’ in het Catalaans of ‘desayuno’ in het Spaans en wordt vaak thuis of in een café genuttigd. Het ontbijt bestaat meestal uit een stukje geroosterd stokbrood of tostada, die je insmeert met boter of olijfolie en wat kaas of vleeswaren. Anderen kiezen voor marmelade, maar verwacht dus geen hagelslag of pindakaas! Een croissant of zoete koek kunnen ook deel maken van een ontbijt.

Je drinkt hierbij een kop koffie met melk (café con leche), verse sinaasappelsap (zumo de naranja) of gewoon melk (leche).

Een typisch Spaans ontbijt, met name in het weekend zeer populair, zijn de churros (gefrituurd deeg).

Tussendoor ’s ochtends (almuerzo)

Omdat het ontbijt vaak niet genoeg is tot aan de lunchtijd, eten Spanjaarden rond een uur of 10 nog wat tussendoor. Het is een soort tweede ontbijt dat bekend staat als ‘esmorzar’ in het Catalaans en ‘almuerzo’ in het Spaans. Dit is vaak een stokbrood met beleg (bocadillo).

Bij de tweede ontbijt in Spanje drink men vaak een biertje en anders een kop koffie. Thee is een minder populaire drank in Spanje.

Als kinderen naar school gaan, wordt dit tijdens de pauze op het schoolplein genuttigd. Heb je een baan, dan neem je tijdens de almuerzo vaak even de tijd om met je collega’s een kop koffie te drinken bij de plaatselijke bar en een pauze te houden.

Lunch (comida)

De lunch, oftewel ‘dinar’ in het Catalaans of ‘comida’ in het Spaans, is de belangrijkste maaltijd van de dag en bestaat meestal uit een voorgerecht, een hoofdgerecht en een dessert. Lunch wordt genuttigd tussen 14:00 en 15:30 uur, en kan met name in het weekend een zeer uitgebreide aangelegenheid worden.

Als je werkt voor een Spaanse werkgever, dan krijg je meestal minimaal een uur de tijd om te lunchen (kinderen op school hebben zelfs 2,5 vrije uren hiervoor). Lunchen doen Spanjaarden dus niet snel even achter de computer, maar buiten de deur of thuis.

Ga je bij een restaurant doordeweeks lunchen, dan is er vaak een lunchmenu waarbij je meerdere gangen kunt bestellen voor een zachte prijs.

Dit menú del día dateert uit de tijden van Generaal Franco, die in een wet liet vastleggen dat alle hardwerkende arbeiders op werkdagen een goede voedzame maaltijd moesten kunnen krijgen voor een redelijke prijs. Daarom vind je nog steeds restaurants waar je voor zo’n €10-€15 een lekker lunchmenu voorgeschoteld krijgt.

In het weekend en tijdens de zomer is het heel typisch om voor lunchtijd een aperitief (vermut of aperitivo genoemd) te nuttigen. Dat kan uit kleine tapas bestaan zoals berberechos (kokkels), olivas (olijven) en patatas bravas (pikante aardappeltjes), dat samen met wijn, bier of een glaasje cola genuttigd worden. Dit kan zowel thuis als bij de plaatselijke bar gebeuren.

Tussendoor ’s avonds (merienda)

Rond 17:00 of 18:00 uur is het tijd voor een lekker tussendoortje, wat bekend staat als de ‘berenar’ in het Catalaans, of ‘merienda’ in het Spaans. Dit tussendoortje bestaat meestal uit koekjes, croissants of andere zoetigheden die je samen met een kop koffie of thee drinkt.

Voor kinderen is dit ook het moment om een lekkere Colacao (cacaopoeder met melk) te drinken en een bocadillo te eten. Diegene die gezond willen doen nemen in plaats van al het zoet gewoon wat stukjes fruit, een mueslireep of noten als tussendoortje. Dit tussendoortje is vaak wel nodig omdat we pas rond 21:00 uur weer aan de eettafel zullen aanschuiven.

Kinderen genieten van hun merienda het meest bij een granja; dat zijn ouderwetse winkels gespecialiseerd in zuivel producten waar je nu lekkernijen zoals chocolate con churros (gefrituurde reepjes deeg met chocola), melindros (lange vingers), magdalenes (soort muffins), arroz con leche (rijstpudding), mel i mató (honing met kaas) of flan con nata (vla met slagroom) kunt nuttigen. Het is dan ook niet ongewoon om de Spaanse granjas tussen 17:00 en 19:00 uur bomvol met gezinnen te zien!

Een andere optie als je niet thuis bent of als je met vrienden rond deze tijd hebt afgesproken, is om van een snack bij de bar te gaan genieten. Dan bestel je wat tapas of pintxos om je drankje te vergezellen en de honger te stillen.

Avondeten (cena)

Het avondeten valt voor Nederlandse begrippen wel heel erg laat: pas rond 21:00 of 21:30 beginnen Spanjaarden aan het avondeten. In het weekend en in de zomer gebeurt ook met regelmaat dat men pas na 22:00 uur gaat eten. Als je uit eten gaat, is het ook heel gebruikelijk om pas rond 22:00 uur bij het restaurant te zijn.

Het avondeten heet ‘sopar’ in het Catalaans en ‘cena’ in het Spaans. Deze is vaak wel lichter dan de lunch (tenzij je uiteten gaat natuurlijk), met als hoofdgerecht vlees of vis, en nog wat groenten of een salade erbij. Andere opties zijn het eten van een omelet of een goed gevulde soep met stokbrood erbij. Als dessert neem je een stukje fruit van het seizoen. Op zich vrij simpel, maar wel zo lekker, en op deze manier weet je het zeker dat je niet met een te volle buik straks naar bed gaat!

👉 Lees hier meer over mijn favoriete restaurants in Barcelona.

Lekker tafelen in Spanje: enkele tips

• Eten of een diner organiseren in Spanje is een belangrijke gebeurtenis waar de Spanjaarden veel tijd aan besteden. Word je uitgenodigd voor een diner, dan doe je goed om een flesje wijn of het toetje mee te nemen.
• Buiten de deur eten is voor Spanjaarden heel normaal. Lunchen buiten de deur is meestal uit noodzaak omdat je te ver werkt van waar je woont, terwijl het diner ’s avonds vooral een sociale bezigheid is.
• Ga je bij een restaurant uit eten in Spanje, hou dan rekening met de openingstijden van de keuken. Tijdens lunchtijd zijn ze meestal tussen 14:00 en 16:30 uur open en ’s avonds van 21:00 uur tot middernacht. Echter zie je steeds in grote steden zoals Barcelona dat er restaurants met een non-stop open keuken werken waar je ook op Europese tijdstippen kunt eten.
• De maaltijden in Spanje zijn vaak erg uitgebreid, met voorgerecht (primero of entrantes), hoofdgerecht (segundo of plato principal) en een nagerecht (postre). Voorgerecht houdt vaak een salade of soep in, terwijl je als hoofdgerecht vis of vlees bestelt, en als toetje iets zoets of fruit.
• ‘Pan, vino y sobremesa’ (brood, wijn en natafelen): de drie horen erbij in de Spaanse eetcultuur. Het is heel normaal om brood bij je maaltijd te eten en wijn te drinken, ook tijdens de lunch. Daarnaast houdt men niet in Spanje om snel even een hap te eten en meteen te vertrekken. Lang natafelen is dus aan de orde van de dag, en ook bij de meeste restaurants zullen ze daar geen probleem van maken. Bij de sobremesa bestel je wat koffie of een dessertwijn en laat je je eten rustig zakken terwijl je geniet van elkaars gezelschap.
• Fooi geven bij een restaurant in Spanje is niet verplicht en wordt voornamelijk gedaan wanneer je echt tevreden bent over de kwaliteit van het eten en de service. Als je fooi gaat geven dan kun je wat muntjes achterlaten, de rekening afronden of er 5% tot 10% bovenop doen.
• Wat doe je als je honger krijgt en het is eigenlijk te vroeg voor de avondmaaltijd? Dan doe je net als de Spanjaarden en neemt een merienda of tussendoortje. Je gaat bijvoorbeeld naar de bakker en koopt wat croissants of neemt plaats bij een bar en bestelt een aantal tapas. Hoewel de etenstijden van Spanje en Nederland heel verschillend zijn, eten en drinken in Spanje is nooit een probleem: de meeste bars zijn de hele dag open en hebben altijd iets te eten (zoet gebak, tapas, bocadillos (broodje met belegd) en andere kleine maaltijden die je kunt laten maken).