In Spanje ben je tussen je 6e tot je 16e leerplichtig. Daarna mag je zelf kiezen of je gaat werken, een beroepsopleiding gaat volgen of dat je het baccalaureaat haalt om vervolgens aan een universitaire studie toegelaten te worden. Wanneer je overweegt om in Barcelona te studeren of met je gezin naar Barcelona te verhuizen, is het handig als je je in het Spaanse onderwijssysteem verdiept. Want wist je dat de voertaal op de meeste scholen in Barcelona Catalaans is, dat leerlingen een lange middagpauze hebben om te lunchen en dat ze doorgaans tot wel vijf uur ‘s avonds naar school gaan?
Het Spaanse onderwijssysteem
Het onderwijs in Spanje wordt grotendeels door de provincie bepaald. In het geval van Barcelona is dat de Catalaanse overheid. Op Catalaanse scholen leren kinderen daarom in het Catalaans en wordt er veel nadruk gelegd op de Catalaanse tradities, de geschiedenis en de cultuur. Spaans wordt onderwezen als een tweede taal zoals Engels. Op vele scholen wordt er daarnaast een derde vreemde taal aangeboden; vaak Frans, Duits of Chinees. Kinderen maken doorgaans hele lange dagen op school en krijgen veel huiswerk. Daarentegen hebben ze vaak leuke schooluitjes en worden ze op alle fronten gestimuleerd om veel te leren. Het staatsonderwijs is voor iedereen toegankelijk en de leerplicht geldt voor alle kinderen tussen de 6 en 16 jaar oud.
TIP! Mijn perfecte trip naar Barcelona?
Wil je zelf geen uren en dagen zoeken en vergelijken? Check dan mijn onderstaande tips voor de perfecte trip naar Barcelona. Zie het als jouw boodschappenlijstje voor een bezoek aan Barcelona.
🛩️ Vliegen is vaak voordelig bij Vueling – Check hier de vluchten.
🛏️ Ik zou slapen bij Hotel H10 Casanova – Boek hier dit hotel.
🚍 Met de Aerobús ben je snel in het centrum van Barcelona – Bestel hier vast je tickets.
🎫 Met de BCN Essentials kaart bezoek je de Sagrada Família, Park Güell én heb je je OV ticket – Bestel hier je kaarten.
🙋♀️ Ga lekker op pad met mijn digitale stadsgids – Bestel hier mijn gids.
Hoe werkt het onderwijssysteem in Barcelona
Het schoolsysteem in Barcelona werkt op vergelijkbare wijze als in Nederland, behalve dat er geen onderscheid wordt gemaakt in het niveau van de leerlingen tijdens de overstap naar de middelbare school. Kinderen beginnen met het basisonderwijs om vervolgens door te stromen tot het voorgezet onderwijs. Hierna mogen leerlingen kiezen tussen beroepsonderwijs of hoger onderwijs. Sommige aspecten, zoals de schooltijden, lunchpauzes en werkdrukte zijn echter heel anders dan wat je misschien gewend bent. Het is daarom aan te raden om je goed te informeren over het Spaans onderwijssysteem en om verschillende scholen te bezoeken alvorens je een schoolkeuze voor je kinderen maakt.
In het geval van Barcelona (en de rest van Catalonië), ziet het onderwijssysteem er als volgt uit.
0-6 jaar: Educació Infantil (crèche of peuter- en kleuterschool)
Tussen de vier maanden en 3 jaar mogen kinderen naar de escola de bressol of llar d’infants (crèche of kinderopvang) gaan. Hier volgt wat bekendstaat als de educació infantil de primer cicle. Tussen 3 en 6 jaar oud beginnen kinderen de parvulari (peuter- of kleuterschool), oftewel de educació infantil de segon cicle. Dit is niet verplicht maar wel zo fijn als je moet werken of om de sociale- en leervaardigheden van het kind te stimuleren. Kinderen gaan iedere dag naar de opvang of kleuterschool en dat is meestal tot 17:00 of 18:00 uur. Bij sommige crèches kun je je kind alleen ‘s ochtends brengen.
6-12 jaar: Educació Primària (basisschool)
De basisschool begint in het jaar waarin het kind 6 wordt. Het is een verplichte scholing die ieder kind dient te volgen tot hun 12e. Als de basisschool is afgerond, dienen de leerlingen verder te gaan met de estudis d’educació secundària obligatòria (ESO). De schooltijden van een basisschool zijn meestal tussen 09:00 en 17:00 uur, met een lange lunchpauze tussendoor.
12-16 jaar: Educació Secundària (middelbare school)
Tot hun 16e gaan kinderen naar de middelbare school om de educació secundària obligatòria (ESO) te volgen, wat te vergelijken valt met de havo in Nederland. De middelbare school is verplicht in Spanje. Leerlingen gaan dan tussen 08:00 en 17:00 uur naar school (met een lange lunchpauze tussendoor) en hebben een paar avonden vrij om huiswerk te maken.
In het laatste jaar van de ESO mogen leerlingen een studierichting kiezen die hun toekomstige opleiding zal bepalen: of ze voor wetenschap en techniek gaan, geesteswetenschappen of sociale wetenschap, of kunst. Hoewel leraren en ouders scholieren kunnen adviseren in welke richting ze het beste kunnen gaan, is het uiteindelijk de leerling zelf die bepaal welke studierichting hij of zij kiest. Wie niet verder wil leren of een beroepsmatige opleiding wil volgen (de zogenoemde formació professional), kan hierna stoppen met school.
16-18 jaar: Batxillerat (VWO-school)
De meeste leerlingen volgen na de ESO de batxillerat (baccalaureaat), een twee jaar durende opleiding die studenten voorbereidt op het toelatingsexamen aan de universiteit; de selectivitat. De student volgt een baccalaureaat in de studierichting die hij of zij heeft gekozen (wetenschap en techniek, geesteswetenschappen, sociale wetenschappen of kunst). De lessen vinden plaats tussen 8:00 en 17:00 uur en de leerlingen hebben daarnaast een paar avonden vrij om te studeren. Aan de hand van de cijfers tijdens de baccalaureaatsopleiding en het resultaat van het eindexamen (de selectivitat), wordt de student wel of niet aanvaard bij de gewenste universiteit. Je eindigt je baccalaureaat met een diploma.
18-22 jaar: Universitat (hogeschool of universiteit)
Nadat studenten hun baccalaureaat en de selectivitat hebben behaald en toegelaten zijn tot de universitat, volgen ze een universitaire studie van minstens vier jaar. De lessen vinden ‘s ochtends (van 9:00 tot 13:00 uur) of ‘s avonds (van 15:00 tot 19:00 uur of 17:00 tot 21:00 uur) plaats. In Spanje wordt er nauwelijks onderscheid gemaakt tussen de inhoud en het niveau van hogescholen (escola superior) en universiteiten (universitat); allebei bieden hoger onderwijs aan en ze zijn vrij theoretisch en klassikaal ingesteld. Aan het einde van de universitaire opleiding ontvangt de student een universitair diploma en een titel. Sommigen volgen hierna een masteropleiding en een postdoctorale opleiding.
Onderwijsinstellingen in Barcelona
In grote lijnen heb je in Barcelona te maken met openbare en particuliere onderwijsinstellingen, en daartussen zit nog de concertat, een soort semi-privéscholing die deels gefinancierd wordt door de overheid. Terwijl de openbare scholen en universiteiten door de overheid geregeld worden en niet op basis van een godsdienst of levensovertuiging werken, is het gewicht van de katholieke kerk wel te merken bij de meeste semi-privéscholen. De privéscholen (particuliere scholen) zijn vaak enkel toegankelijk voor een kleine elitaire groep en expats, die liever hun kinderen naar een internationale privéschool brengen of naar een speciale school waar een specifieke visie op het onderwijs heerst.
Naast het verschil tussen particuliere en publieke scholen, bestaan er in Barcelona ook tal van verschillen in onderwijsinstellingen aan de hand van de studiesoort en het niveau dat ze bieden:
- Llar d’infants / escola de bressol: kinderopvang.
- Parvulari: peuter- en kleuterschool.
- Escola de primària: basisschool.
- Institut / Escola de secundària: middelbareschool waar vaak ESO, batxillerat en soms ook formació professional wordt onderwezen.
- Acadèmia: school voor o.a. bijlessen en taallessen.
- Universitat: universiteit voor bachelor, master en postdoctorale opleidingen.
- Escola superior: hogeschool (gelijk aan de universiteit).
- Escola de formació professional: beroepsgericht opleidingen.
Scholen in Barcelona
In Barcelona vind je allerlei soorten scholen: openbare scholen, bijzonder onderwijs en zelfs internationale scholen, zoals de Franse, Amerikaanse en Duitse school. Het grote verschil zit erin of je voor een publieke of particuliere school kiest.
Verschillen tussen de particuliere en openbare school
Openbare scholen in Spanje zijn nagenoeg gratis en worden door de centrale overheid en de lokale administraties gerund. De lessen zijn niet ingericht op basis van een godsdienst of levensovertuiging. Docenten zijn ambtenaren en worden door de overheid betaald. Een groot nadeel van publieke scholen is dat kinderen tussen de Educació Primària en de Educació Secundària van school moeten veranderen. Daarentegen zijn de schooltijden in de publieke school vaak iets meer Nederlands en zijn de kinderen rond 16:00 uur klaar met school.
Een escola concertada is een semi-privéschool die deels gesubsidieerd wort door de overheid. Hierdoor zijn ze iets goedkoper dan de privéscholen (oftewel particulier onderwijs) maar duurder dan de openbare school. De meeste semi-privéscholen zijn katholiek en geven religie als leerstof aan de kinderen. Op veel van deze scholen is het dragen van een schooluniform verplicht. Voordeel van zo’n school is dat kleine kinderen vaak van de parvulari tot aan de batxillerat op dezelfde school mogen blijven. Bij een semi-privéschool eindigen de schooldagen doorgaans om 17:00 uur.
De privé- en internationale scholen in Barcelona richten zich met name op de expats en meest vermogende families. Hier mogen kinderen evenals bij de concertat vanaf de basisschool doorstromen tot en met de middelbare school en batxillerat. In veel van deze scholen is het dragen van een schooluniform verplicht en is Engels (of een andere vreemde taal) de voertaal op school. Schooldagen eindigen in de meeste gevallen om 17:00 uur.
Bij alle scholen (publiek of privé) is er een kantine aanwezig waar tussen de middag warme maaltijden geserveerd worden. De lunch dient wel apart betaald te worden door de ouders. Wie wil kan ook tussen de middag naar huis gaan om te lunchen.
De toelating tot een publieke en semi-privéschool in Barcelona is afhankelijk van een loting- en puntensysteem. Bij de privéscholen heb je weliswaar geen lotingen, maar er binnenkomen kost je al aardig wat euro’s inschrijfgeld en niet iedereen wordt toegelaten.
Universiteiten in Barcelona
Hoger onderwijs wordt in Spanje gegeven bij universiteiten en hogescholen. Het verschil tussen die twee is eigenlijk nihil. Sterker nog, als je in Nederland een HBO-studie volgt en een Erasmusuitwisseling of semester in Spanje wilt doen, kun je dat net zo goed doen op een Spaanse universiteit. De Catalaanse universiteiten, met hun acht publieke en vier privé-instellingen, staan bovendien vaak goed aangeschreven op de globale ranglijsten.
Studeren in Barcelona
Of je nu economie, recht, biologie of geschiedenis wilt studeren; in Barcelona worden alle bachelors aangeboden. De meeste colleges zijn echter in het Catalaans of het Spaans, al proberen sommige universiteiten steeds meer Engels in de opleidingen te krijgen. De hoogst aangeschreven universiteiten in Barcelona zijn de publieke Universitat de Barcelona (UB), Universitat Autònoma de Barcelona (UAB) en de Universitat Pompeu Fabra (UPF). Op de universiteit kun je vaak kiezen tussen een ochtend- of avondrooster. Dat is meestal van 9:00 tot 13:00 uur, van 15:00 tot 19:00 uur of van 17:00 tot 21:00 uur.
👉 Lees ook de tips van de Nederlandse Brigitte over studeren in Barcelona.
Praktische informatie over het onderwijs in Barcelona
Kwaliteit onderwijs
Spanje scoort niet bepaald goed qua onderwijsniveau en heeft met een van de hoogste percentages van vroegtijdige schoolverlaters in Europa te maken. Toch vind je in Barcelona ook een aantal van de beste scholen en universiteiten van Spanje, zoals de gerenommeerde ESADE Business School of de exclusieve American School of Barcelona. Over het algemeen wordt het niveau van het onderwijs in de privé- en semi-privéscholen beter beschouwd dan dat van de openbare scholen.
Daarnaast neemt men in Spanje het onderwijs over het algemeen erg serieus: goed presteren op school wordt gezien als een belangrijke eerste stap in het verkrijgen van een succesvolle carrière in de toekomst. Om die reden worden kinderen voortdurend gestimuleerd om goede academische prestaties te leveren, krijgen ze veel leerstof en huiswerk en doen ze daarnaast allerlei buitenschoolse activiteiten zoals taallessen of sporten.
Inschrijven
Het aanmelden van een kind voor school (zowel de crèche als het basisonderwijs en middelbare school) wordt in Barcelona allemaal centraal geregeld. Dat betekent dat je binnen de inschrijftermijnen je kind moet inschrijven voor de gewenste school. Je moet daarvoor een formulier invullen met al je gegevens, samen met een lijst van vier van je favoriete scholen (openbaar of semi-privé). Dit staat bekend als de “preinscripció“.
Of je kind straks naar de school kan gaan die jullie willen, hangt af van onder meer de beschikbare plaatsen, de afstand van de school tot jullie huis en of hij of zij al broers of zussen op die school heeft.
Na de loting wordt bekend op welke school je kind is geplaatst. Als je daarmee akkoord gaat, kun je de aanmelding bij de school afronden, de zogenaamde “matrícula“.
Tip: Hou de inschrijftermijnen in de gaten om ervoor te zorgen dat je op tijd bent met het bezichtigen van scholen en de inschrijving van je kind.
Als je je kind buiten de inschrijfperiode aanmeldt, moet je alsnog dit inschrijfformulier invullen en inleveren bij een van de kantoren van de Catalaanse Onderwijsinstelling, de Servei d’Educació. Zij zullen vervolgens bekijken waar je kind geplaatst kan worden op basis van je voorkeurslijst en de beschikbare plaatsen. Zodra je een plek krijgt toegewezen, kun je je kind officieel aanmelden bij de school.
Schrijf je je kinderen in bij een privéschool, dan zijn de inschrijvingsprocedures anders en kun je dit direct met de gewenste school afhandelen. Hou er wel rekening mee dat er inschrijfgeld wordt gevraagd om een kind toe te laten.
Inschrijving bacheloropleiding
Bij de inschrijving voor de universiteit wordt er eerst gekeken naar het behaalde cijfer van de batxillerat en de selectivitat. Diegene met de hoogste cijfers worden als eerste toegelaten. Zijn het aantal beschikbare plekken vol, dan dient de student een andere universiteit (of studie) te kiezen. Bij sommige universiteiten is er ook een toelatingsexamen van toepassing.
Studenten die in Nederland of België de middelbare school hebben afgerond of in bezit zijn van een internationaal baccalaureaat mogen ook een universitaire opleiding in Barcelona volgen. Daarvoor dienen ze zich in te schrijven voor de gewenste universiteit en alle gevraagde documenten en accreditaties aan te kunnen tonen.
Kosten onderwijs
Op openbare scholen en universiteiten in Spanje is het onderwijs nagenoeg gratis, maar wanneer je naar de privéscholen en universiteiten kijkt, schieten de prijzen omhoog. Hieronder vind je een indicatie van de onderwijskosten per soort school in Barcelona:
- Publieke crèche en kleuterschool: € 50 – € 395,- per maand (afhankelijk van o.a. je inkomen)
- Privé crèche en kleuterschool: € 300 – € 700,- per maand (afhankelijk van de opvang)
- Publieke school: gratis (behalve lesmateriaal, boeken, excursies en eten; ongeveer € 1.000,- per jaar)
- Semi privé school: € 2.500,- per jaar
- Privé school: vanaf € 5.000,- per jaar
- Publieke universiteit: € 1.500,- per jaar
- Semi privé universiteit: € 5.000,- per jaar
- Privé universiteit: vanaf € 7.000,- per jaar
Boeken en lesmateriaal
Al vanaf de educació primària (basisschool), moet er jaarlijks een heus boekenpakket voor elk kind aangeschaft worden. Een veel voorkomende klacht van Spaanse ouders zijn juist de torenhoge kosten die de ‘back to school periode’ met zich meebrengt: nieuwe boeken, lesmateriaal, schooluniformen… noem maar op!
Ook over de rugtassen wordt goed nagedacht: Spaanse kinderen moeten tegenwoordig zoveel boeken meeslepen, dat de meeste met een rugzak op wieltjes naar school gaan.
Beurzen en subsidies
De Spaanse overheid biedt extra hulp voor gezinnen met lage inkomens. Deze gezinnen hebben ook vaak voorrang bij de lotingen op openbare onderwijsinstellingen en krijgen gratis lesmateriaal, boeken en lunches op school aangeboden. Spaanse universiteiten bieden daarnaast aantrekkelijke beurzen voor studenten die dat nodig hebben of als ze excelleren.
Schooltijden
Een schooljaar in Barcelona begint halverwege september en eindigt halverwege juni. Kinderen die voor het eerst naar school gaan, beginnen in september van het jaar dat ze 3 worden (voor de peuter- en kleuterschool) of 6 worden (voor de basisschool).
Kinderen gaan in Spanje naar school van maandag tot en met vrijdag. De schooltijden kunnen variëren aan de hand van de school en de opleiding die ze volgen maar over het algemeen hebben kinderen tussen 9:00 en 13:30 uur les met een kleine pauze van een half uur rond 10:00 uur, wanneer een broodje gegeten wordt en de kinderen buiten mogen spelen.
In de middagpauze eten kinderen warm (hetzij op school in de kantine of thuis) en spelen ze buiten. De lessen worden hervat om 15:00 uur en gaan door tot 17:00 uur.
Schoolvakken
Qua vakken en leesmethoden verschillen de openbare en privéscholen nauwelijks van elkaar. De meeste lessen (tenzij je op een internationale school bent) worden in het Catalaans gegeven, maar er is ook veel interesse om kinderen van jongs af aan kennis te laten maken met andere vreemde talen zoals Engels. Op veel kinderdagopvangen wordt daarom al Engels tegen de kinderen gesproken en krijgen ze vaak vanaf hun 3e jaar Engelse les.
De rest van de schoolvakken komen redelijk overeen met wat je van een school kunt verwachten: wiskunde, geschiedenis, aardrijkskunde, taal…
Bij katholieke scholen zullen kinderen daarnaast godsdienst als les krijgen en zullen ze af en toe naar de kerk gaan.
Ook worden er standaard gym- en zwemlessen aangeboden.
Schoollunches
De meeste kinderopvangen en scholen beschikken over een keuken en een kantine waar ’s middags warm gegeten wordt. Het is geen buffet maar de kinderen eten wat de pot schaft: lekkere en gevarieerde Mediterraanse gerechten, met een stukje stokbrood en fruit erbij.
Kinderen die vlakbij de school wonen of opgehaald kunnen worden, gaan ze tussen de middag thuis eten.
De overblijvers eten dan in ongeveer een half uur en gaan daarna op het schoolplein lekker spelen of in de bibliotheek huiswerk doen totdat het weer tijd is om naar de klas te gaan.
Schoolreisjes
Gedurende het jaar gaan scholieren regelmatig op pad naar musea en theaters of doen mee aan andere interessante en leerzame activiteiten buiten de school. Aan het einde van het jaar is er vaak een meerdaagse schoolreis ergens in de natuur, de zogenaamde colònies, en wanneer ze aan het einde van hun middelbare school of universiteit komen, maken ze een eindejaarsreis met z’n allen, vaak naar het buitenland toe.
Als ouder hoef je overigens niet mee helpen met het organiseren van schooluitjes en spelkampen.
Buitenschoolse activiteiten
Veel kinderen doen daarnaast aan buitenschoolse activiteiten, de zogenoemde activitats extraescolars, die na schooltijd plaatsvinden. Denk hierbij aan sporten, taallessen of andere hobby’s zoals muziek, tekenen, dans of theater. Wie het nodig heeft kan daarnaast bijles krijgen.
Huiswerk
Spaanse kinderen krijgen daarnaast vaak huiswerk en omdat er regelmatig testen op school worden gedaan, moeten ze vaak thuis studeren.
Na een lange schooldag moeten leerlingen thuis dus nog hun huiswerk doen, en dat kan vaak een aantal uur in beslag nemen. Een steeds groeiende klacht bij Spaanse gezinnen is dat kinderen door al het huiswerk nauwelijks tijd hebben om te spelen en überhaupt kind te zijn.
Herkansingen
Wanneer een kind een onvoldoende haalt, mag hij in Spanje meerdere malen een herkansing doen. Zelfs voordat het nieuwe schooljaar begint, zijn er speciale herkansingsperiodes op scholen en universiteiten waarin studenten hun kennis opnieuw testen. In de meeste gevallen hebben ze de hele zomer gestudeerd en kunnen ze de herkansing makkelijk doorstaan.
Schoolvakanties
Spaanse kinderen genieten van een hele lange zomervakantie. Van half juni tot half september hebben ze vrij. Omdat veel ouders dan nog wel moeten werken, zijn er verschillende casals d’estiu waar kinderen gebracht worden om te spelen en te leren. Schoolgaande kinderen krijgen daarnaast de opdracht om een vakantieboekje vol oefeningen en leerstof te maken tijdens de zomer. De wat oudere kinderen gaan in de zomer vaak op taalcursus naar Engeland of Ierland.
Met kerst hebben kinderen twee weken lang vakantie: van 24 december tot en met 6 januari.
Gedurende het jaar zijn scholen daarnaast gesloten tijdens de officiële feestdagen en de Setmana Santa (Heilige Week).
Nederlands onderwijs in Barcelona
In Barcelona vind je tussen alle internationale scholen ook een paar opties voor de Nederlandse en Vlaamse expats die graag hun taal en cultuur aan de kinderen door willen geven.
- Oranje-Dijkschool (in Gavà en Sant Cugat): primair- en voortgezet Nederlands taal en cultuuronderwijs voor kinderen tussen 4 en 18 jaar oud.
- De Club Nederlands (Carrer del Comte Borrell, 249): Nederlands taal voor kinderen tussen de 4 en 12 jaar oud.
- Kidzz (Plaça de les Dones del 36, local 7 baixos): een crèche en kinderopvangcentrum voor kinderen van 6 maanden tot 5 jaar oud waar de voertaal Nederlands en Engels is. Naast de kinderopvang organiseren ze ook kampen tijdens Pasen en in de zomer voor kinderen tot en met 6 jaar.
Daarnaast kunnen studenten en volwassenen die geïnteresseerd zijn om Nederlands te leren zich inschrijven bij taalscholen zoals de Escola Oficial d’Idiomes de Barcelona, waar taallessen in het Nederlands worden gegeven.
Lees meer:
