Barcelona is een belangrijke culturele stad en als hoofdstad van de autonome regio Catalonië heeft ze ook een belangrijke rol in het waarborgen van de Catalaanse cultuur en folklore. Tijdens een reis naar Barcelona zal je snel in contact komen met de Catalaanse taal en cultuur, maar ook de rijke kunstgeschiedenis van Barcelona zal je op iedere hoek van de stad verrassen.
Catalaanse cultuur
De Catalaanse cultuur, geboren uit de Catalaanse identiteit, is al bij aankomst op het vliegveld van Barcelona goed merkbaar: naamborden die in het Catalaans geschreven zijn, kranten die in het Catalaans zijn, reclameborden in het Catalaans…
Naast een eigen taal zijn eigen tradities in Catalonië ook heel belangrijk: van sardanes dansen tot aan de viering van Sant Jordi. Daarnaast worden alle wijkfeesten in Barcelona met een Catalaans tintje gevierd: zo zie je hier altijd de beroemde mensentorens (castellers), optochten met reuzen (gegants), vuurlopen met duivels (correfocs) en traditionele dansen zoals de ball de bastons.
De cultuurliefhebber zal genieten van de prachtige musea en kerkgebouwen in Barcelona. Een echte must is uiteraard de Sagrada Família en de Kathedraal. Als je je goed in de geschiedenis en cultuur van Catalonië wilt inlezen, dan is het aan te raden om een bezoek te brengen aan het geschiedenismuseum Museu d’Història de Catalunya en het Huis van het Catalaanse erfgoed bij Palau Moja.
Probeer daarnaast tijdens je bezoek bij een Catalaans restaurant te eten en bestel de typische gerechten van deze regio. Denk onder andere aan de amanida catalana (Catalaanse salade), esqueixada (gezouten kabeljauwsalade), escalivada (salade van geroosterde groenten), canelons (gevulde cannelloni), costelles de xai (lamskoteletten), fideuà (pastavermicelli met groenten en zeebanket) en crema catalana (Catalaanse crème brûlée). En dat allemaal met een lekkere Catalaanse wijn of flesje cava.
Typisch Catalaans
Spanje kent vele regionale en culturele verschillen. Zo zijn er ook speciale gebruiken, tradities en gewoontes die typerend zijn voor Catalonië. Naast de bekende Catalaanse kerstfiguurtjes van de caganer (de kakker) of de caga tió (kerstboomstammetje), de porró (speciale wijnfles) of de traditionele dans van de sardanes en de indrukwekkende castellers (mensentorens), zijn er nog tal van dingen die typerend zijn voor Catalonië en zijn inwoners.
Catalaanse taal
De Catalaanse taal, afkomstig van het Latijn en een mix tussen het Spaans en het Frans, is de taal die in Catalonië, samen met het Spaans, gesproken wordt. Kinderen leren het van jongs af aan op school. Hoewel het tijdens de Franco-dicatuur verboden was om in het Catalaans te spreken, is Catalaans tegenwoordig alom vertegenwoordigd in de straten van Barcelona.
👉 Lees hier mijn tips om Catalaans te leren.
Catalaanse vlag
De senyera is de Catalaanse vlag, die bestaat uit vier horizontale rode banen op een gele (gouden) achtergrond. De blauwe of gele estelada is een variant van de Catalaanse vlag met links een driehoek met ster. Deze vlag staat voor de onafhankelijkheid van Catalonië en wordt door de separatisten gebruikt.
👉 Lees meer over verhaal van de Catalaanse vlag.
Catalaans kostuum
Het traditionele Catalaanse kostuum voor mannen heet hereu en voor de dames pubilla of catalana. Deze regionale kostuums verbeelden de boerse oorsprong van de Catalaanse bevolking en hun tradities in de 18e en 19e eeuw.
De man draagt een wit shirt of blouse, een zwartfluwelen vest (jupetí), een riem van ongeveer 30 tot 50 cm breed (faixa), en een broek van zwart fluweel tot net onder de knie. Witte sokken en espardilles, en de iconische rode barretina (Catalaanse muts), maken de mannelijke outfit af.
De pubilla (de vrouwelijke erfgenaam van het familiefortuin in landelijke gebieden) draagt een zwarte fluwelen jurk en hakken, terwijl de catalana (de boerin) een wit shirt en een linnen rok versierd met bloemmotieven en espardilles draagt. Boven de rok zit meestal een zwarte schort en een mantell bedekt de schouders van de catalana. Op haar hoofd draagt zij een gevlochten draad die het haar vasthoudt (gandalla) en diezelfde draad wordt op haar armen gebruikt als mouwen (mitenes).
Catalaanse gastronomie
Wie de ziel van de Catalanen wil ontdekken, kan zich het beste tot de Catalaanse keuken wenden. Bezoek de lokale markten, volg een kookcursus, shop voor souvenirs bij speciale delicatessenwinkels, en ga uit eten bij echte Catalaanse restaurants.
Wil je de Catalaanse gastronomie op z’n best ervaren, doe dan mee aan de lokale eetfestijnen zoals de calçotada, de xatonada en de xocolatada.
Ook leuk zijn de markten met streekproducten, zoals de Fira de productes tradicionals catalans die tussen oktober en mei gehouden wordt bij Plaça del Pi, iedere laatste weekend van de maand.
Catalaans modernisme
Het Modernisme, de Catalaanse variant van Art Nouveau, betekent veel voor de Catalanen. Deze vernieuwende kunststroming uit eind 19e eeuw was voor architecten, schilders, of schrijvers, een manier om hun nationalistische wens te uiten.
De mooiste panden en meest bekende architectonische parels van Barcelona zijn in deze stijl ontworpen en als je goed oplet, bevatten ze vaak Catalaanse symbolen zoals de Catalaanse vlag of de ridder Sant Jordi.
Andere architectonische elementen, zoals de arc diafragma (diafragmaboog) en de volta catalana (Catalaanse boog of Catalaans gewelf) zijn ook typerend voor de architectuur in Catalonië.
👉 Lees hier meer over het Catalaans Modernisme.
Catalaanse feesten
Catalanen houden wel van een feestje. Gedurende het hele jaar zijn er meerdere momenten waar je kennis kunt maken met een echt Catalaanse feest, waarbij elementen zoals vuur, dans en muziek onmisbaar zijn! De meest geliefde feesten onder de Catalanen zijn die van Sant Jordi (de dag van de geliefden in Catalonië), Sant Joan (de kortste nacht van het jaar en het begin van de zomer), de Castanyada (het feest voor Allerheiligen) en de Diada Nacional de Catalunya (de Nationale feestdag van Catalonië).
👉 Lees hier meer over de Catalaanse feestdagen.
Catalaanse tradities
Een hoop feesten hebben hun eigen tradities in Catalonië. Zo geeft men elkaar boeken en rozen voor Sant Jordi, word er vuurwerk afgestoken en worden er vreugdevuren gemaakt tijdens Sant Joan, eet men gepofte kastanjes en panellets voor de Castanyada, en krijgen kinderen cadeaus van de Caga Tió voor kerst. Bij de meeste dorps- en wijkfeesten staan er altijd typische Catalaanse dansen zoals de sardanes op het programma, kun je parades met reuzen (gegants) en de beroemde mensentorens (castellers) zien of kun je mee doen aan een vuurloop tegen de duivel (correfoc).
Culturele evenementen
Super leuk voor wie in contact wil komen met de Catalaanse cultuur en de Catalanen, zijn de vele culturele evenementen die in Barcelona plaatsvinden. Denk hierbij aan de plaatselijke feesten en speciale evenementen waarbij de Catalaanse cultuur en folklore centraal staat, met leuke optredens van onder andere sardanes (cirkeldans) en castellers (mensentorens). Enkele leuke evenementen zijn:
- La Festa Catalana
- Santa Eulàlia
- Sant Jordi
- Sant Joan
- Diada Nacional de Catalunya (La Diada)
- La Mercè
Meer weten over Catalonië? Bezoek het Casa del Patrimoni Català in het Palau Moja (Carrer de la Portaferrissa, 1), met onder andere het regionale VVV bureau, om meer informatie over Catalonië en zijn erfgoed te verkrijgen.
Kunststad Barcelona
Veel bezoekers doen tijdens een stedentrip Barcelona vooral de welbekende highlights aan. Toch is het de moeite waard om je eens één of meerdere dagen te richten op de kunst in Barcelona, want het aanbod is eindeloos en zeer de moeite waard.
Kunst is in Barcelona te vinden in alle vormen: van tijdelijke kunst- en fotografietentoonstellingen zoals de World Press Photo, tot aan de meest gekke street art die je in El Raval kunt vinden.
Zelfs beeldende kunst van internationale kunstenaars zoals Frank O. Gehry, Roy Lichtenstein en Claes Oldenburg zijn hier te vinden.
En het mooie is dat veel van deze kunst gewoon gratis op straat te zien is!
Kunstenaars uit Barcelona
Barcelona is ook de geboorteplaats en broedplaats van vele artiesten en kunstenaars. Door de geschiedenis heen hebben een aantal beroemde kunstenaars in Barcelona gewoond en een belangrijke nalatenschap gecreëerd. Denk aan de wereldberoemde Picasso, Dalí en Miró, maar ook aan de genieën Gaudí (van o.a. de Sagrada Família), Puig i Cadafalch (van o.a. Casa Amatller) en Domènech i Montaner (van o.a. Hospital de Sant Pau). Bekijk een aantal beroemde Spaanse schilders en kunstenaars die in Barcelona geboren zijn of gewoond hebben:
- Bernat Martorell (1390 – 1452)
- Jaume Huguet (1412 – 1492)
- Ramón Martí Alsina (1826 – 1894)
- Santiago Rusiñol (1861 – 1931)
- Ramon Casas (1866 – 1932)
- Antoni Utrillo (1867 – 1944)
- Hermenegildo Anglada (1871 – 1959)
- Isidre Nonell (1872 – 1911)
- Joaquim Mir (1873 – 1940)
- Pablo Picasso (1881 – 1973)
- Joan Miró (1893 – 1983)
- Salvador Dalí (1904 – 1989)
- Antoni Tàpies (1923 – 2012)
- Javier Mariscal (1950 -)
